Trong quá trình vận hành nồi hơi công nghiệp, việc xả đáy là một bước kỹ thuật quan trọng nhằm loại bỏ cặn bẩn, bùn lắng và tạp chất tích tụ ở đáy nồi. Nếu không thực hiện đúng và đều đặn, các lớp cặn này có thể gây tắc nghẽn, ăn mòn thiết bị và làm giảm hiệu suất sinh hơi nghiêm trọng. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn quy trình xả đáy nồi hơi một cách chi tiết và đúng chuẩn, giúp duy trì hiệu suất ổn định và kéo dài tuổi thọ hệ thống nồi hơi.

Tại sao phải xả đáy nồi hơi định kỳ?

Trong quá trình vận hành, nước cấp cho nồi hơi thường chứa các khoáng chất, tạp chất và cặn lơ lửng. Dù đã qua xử lý, một phần nhỏ cặn vẫn lắng xuống đáy nồi hơi và tích tụ theo thời gian. Nếu không xả đáy định kỳ, các lớp cặn này sẽ dẫn đến hàng loạt vấn đề nghiêm trọng như:

• Giảm hiệu suất trao đổi nhiệt: Cặn bám ở đáy và thành nồi làm cản trở quá trình truyền nhiệt, khiến lò tiêu tốn nhiều nhiên liệu hơn để đạt được nhiệt độ cần thiết.

• Gây ăn mòn thiết bị: Các lớp bùn và tạp chất có thể tạo ra môi trường axit hoặc mài mòn, làm giảm tuổi thọ ống dẫn và thân nồi.

• Gia tăng nguy cơ sự cố vận hành: Tắc nghẽn ống nước, van xả hoặc các thiết bị đo có thể dẫn đến mất kiểm soát áp suất, gây nguy hiểm cho người vận hành.

Do đó, việc xả đáy không chỉ giúp làm sạch nồi hơi mà còn là yếu tố then chốt để duy trì vận hành an toàn và tiết kiệm nhiên liệu.

>>>Tham khảo thêm: Lò hơi ghi xích

Quy trình xả đáy nồi hơi an toàn và hiệu quả

Quy trình xả đáy nồi hơi không đơn thuần là một thao tác mở van để xả nước, mà cần được thực hiện theo đúng trình tự, tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn an toàn nhằm đảm bảo hiệu quả và kéo dài tuổi thọ thiết bị. Dưới đây là các bước chi tiết cần thực hiện:

1. Chuẩn bị trước khi xả đáy
Trước tiên, người vận hành cần đọc kỹ hướng dẫn kỹ thuật của loại nồi hơi đang sử dụng và nắm rõ vị trí các van xả đáy, van khóa, hệ thống thoát nước. Đồng thời, kiểm tra hoạt động của các thiết bị liên quan như đồng hồ đo áp suất, van an toàn, đường ống xả.

Đảm bảo rằng nước trong nồi hơi đã được hạ nhiệt và áp suất ở mức cho phép – thường nhỏ hơn 1 kg/cm². Nếu nồi đang trong trạng thái hoạt động, có thể tắt hệ thống cấp nhiên liệu và chờ áp suất giảm xuống mức an toàn.

2. Trang bị đầy đủ bảo hộ lao động
Đây là khâu bắt buộc để đảm bảo an toàn cho người thực hiện. Cần sử dụng kính chắn hơi nóng, găng tay chịu nhiệt, giày chống trơn trượt và quần áo bảo hộ cách nhiệt. Khu vực xả đáy cần đặt biển cảnh báo, tránh để người không phận sự tiếp cận trong lúc vận hành.

3. Mở van xả đáy từ từ
Người vận hành tiến hành mở van xả đáy một cách chậm rãi. Lúc này, nước nóng và cặn bẩn sẽ thoát ra theo đường ống dẫn xuống hố xả. Thời gian mở van không nên quá dài, thường chỉ từ 5–10 giây, nhằm tránh sụt áp suất đột ngột gây ảnh hưởng đến hệ thống điều khiển tự động.

Quá trình này có thể được lặp lại từ 2–3 lần nếu cần thiết, đặc biệt với các hệ thống hoạt động cường độ cao hoặc dùng nước cấp có độ cứng lớn.

4. Đóng van đúng kỹ thuật
Sau khi xả xong, cần từ từ đóng van xả đáy và kiểm tra lại toàn bộ hệ thống: mức nước, áp suất, các thiết bị đo. Nếu thấy áp suất tụt nhanh hoặc có dấu hiệu bất thường (rung mạnh, tiếng kêu lạ), cần kiểm tra lại đường ống hoặc van xả ngay lập tức.

5. Ghi chép thông tin vận hành
Cuối cùng, mọi thao tác xả đáy cần được ghi vào nhật ký vận hành: thời gian thực hiện, lượng nước xả ước tính, tình trạng nước xả (nhiều cặn, màu sắc bất thường…), người thực hiện. Việc lưu trữ dữ liệu giúp theo dõi hiệu quả hệ thống và kịp thời phát hiện các vấn đề tiềm ẩn.

Thời điểm và tần suất xả đáy có thể khác nhau tùy theo thiết kế nồi hơi và điều kiện vận hành. Với các hệ thống nồi hơi tầng sôi, thường được khuyến cáo xả đáy 1–2 lần/ngày hoặc theo hướng dẫn của nhà sản xuất để giữ cho buồng đốt và ống dẫn luôn sạch sẽ, vận hành ổn định.

>>>Tham khảo thêm: Lò hơi đốt biomass

Một số lưu ý quan trọng khi xả đáy nồi hơi

Dù là thao tác kỹ thuật quen thuộc, xả đáy nồi hơi vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu không tuân thủ nghiêm túc các nguyên tắc an toàn. Dưới đây là những lưu ý bắt buộc cần ghi nhớ trong mọi ca vận hành:

1. Không xả đáy khi nồi đang ở áp suất cao
Việc xả đáy khi nồi hơi đang hoạt động với áp suất lớn có thể khiến nước sôi phun trào mạnh, gây bỏng nặng hoặc hỏng thiết bị. Ngoài ra, hiện tượng sụt áp đột ngột còn làm ảnh hưởng đến các hệ thống đo lường và gây sự cố cho các thiết bị dùng hơi phía sau.

2. Không đứng gần điểm thoát hơi hoặc đầu ống xả
Nơi thoát nước xả ra thường rất nóng và có áp lực cao. Người vận hành tuyệt đối không được cúi sát gần đầu ống xả hoặc đứng trong hướng xả để tránh bị bỏng hoặc ngạt do hơi nóng.

3. Kiểm tra van xả đáy và đường ống định kỳ
Van xả nếu không được kiểm tra và bảo trì định kỳ sẽ dễ bị rò rỉ, đóng cặn hoặc kẹt, dẫn đến xả đáy không hiệu quả. Đường ống dẫn nước thải cũng cần được kiểm tra để tránh tình trạng tắc nghẽn, ứ đọng hoặc vỡ ống do áp lực.

4. Không xả đáy đồng thời nhiều nồi hơi chung đường ống
Với hệ thống có nhiều nồi hơi nối chung đường xả, nếu xả đáy cùng lúc sẽ khiến áp suất thay đổi đột ngột, nguy hiểm cho toàn hệ thống. Cần phân chia thời gian hợp lý giữa các nồi và tránh thao tác cùng lúc.

5. Thực hiện theo lịch xả đáy cụ thể và được phê duyệt
Không được tùy tiện xả đáy theo cảm tính hoặc quên thực hiện. Nên có lịch trình rõ ràng, phân công người phụ trách cụ thể theo ca, đồng thời được giám sát chặt chẽ bởi trưởng bộ phận kỹ thuật.

6. Đào tạo nhân sự định kỳ
Ngay cả với những kỹ thuật viên có kinh nghiệm, việc cập nhật kiến thức và luyện tập quy trình xả đáy vẫn cần được tổ chức thường xuyên. Những thay đổi trong hệ thống nồi hơi hoặc điều kiện vận hành đều đòi hỏi nhân sự được huấn luyện bài bản.

Kết luận

Xả đáy nồi hơi tuy là một thao tác đơn giản, nhưng nếu thực hiện đúng kỹ thuật sẽ giúp hệ thống vận hành ổn định, tiết kiệm nhiên liệu và giảm thiểu tối đa rủi ro hỏng hóc. Doanh nghiệp cần xây dựng lịch xả đáy định kỳ và đào tạo kỹ thuật viên vận hành chuyên nghiệp để đảm bảo hệ thống luôn trong trạng thái tốt nhất.
Nếu bạn cần tư vấn kỹ hơn về cách vận hành, bảo trì hay nâng cấp nồi hơi, đừng ngần ngại liên hệ với GreenBoiler – đối tác kỹ thuật tin cậy của mọi hệ thống hơi công nghiệp.